Değerli üyelerimiz,
Derneğimizin resmi Çözüm Ortaklarından SMM-Sistem Mali Müşavirlik yayınladığı sirkülerde, ARGE İndirimleri konusunda üyelerimizle paylaşılmak üzere detaylı bilgiler sunulmuştur.
Ar-Ge indirimi, işletmelerin kendi bünyesinde yapmakta oldukları araştırma ve geliştirme faaliyetlerini, bu işletmelerin üzerindeki Kurumlar Vergisi yükünü azaltarak, kısmen de olsa bu tür faaliyetlerdeki maliyetlerini devletin paylaşması amacıyla düzenlenmiş bir teşvik müessesesidir. Bu suretle işletmeler yeni bilgi ve teknoloji araştırmaları yapacak, daha az maliyetli, daha az kaynak israf eden, çevreye daha az zararlı üretim teknolojileri ve ürünler geliştirecek, uluslar arası rekabet güçleri de artacaktır. Böylece kısa vadede işletmeye, orta ve uzun vadede ise ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanacak ve gelişmiş ülkeler düzeyine ve onların teknolojik seviyelerine ulaşılabilecektir.
Ar-Ge İndirimi esas olarak 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve 1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğindeki esaslar dahilinde uygulanmaktadır. Bu düzenlemelere göre işletmelerin Ar-Ge harcamaları gider yazılmalarının yanısıra, belirlenen şartlara uygun olan harcamalar aynı tutarda yani %100 oranında ayrıca Ar-Ge indirimi olarak Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamelerinde Beyan edilen Gelir ve Kurum kazancından düşülmekte ve bu suretle işletmelere %200 oranında bir avantaj sağlanmaktadır.
Uygulama bu şekilde yürütülürken 01.04.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ile uygulama yeni bir boyut kazanmıştır. Ar-Ge İndiriminin temel esasları aynı kalmakla birlikte, 5746 sayılı Kanun ile yeni getirilen Ar-Ge Merkezleri ve Kurumsal destekli (Tübitak, TTGV ve Diğer Kamu Kuruluşları ile AB Destekli) Ar-Ge projeleri için daha kapsamlı ve nitelikli destekler getirilmiştir.
İşletmeler, münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetleri çerçevesinde, işletmeleri bünyesinde 2008 hesap döneminden itibaren yaptıkları harcamaların %100'ü kurum kazancının tespitinde Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınabilecektir.
1-AR-GE Harcamalarının Kayıtlarda İzlenmesi
1 nolu tebliğ hükümlerine göre Kurumlar, hesap dönemi içerisinde gayri maddi hakka yönelik yaptıkları araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamını aktifleştirmek zorundadırlar. Ancak, gayri maddi hakka yönelik olmayan ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde aktifleştirilmesi gerekmeyen harcamalar doğrudan gider yazılabilirler
Ar-Ge projesi için ayrı bir departman kurularak bu kapsamdaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar-Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekir.
5746 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik uyarınca ise, kurumların Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındaki harcamalar ayrıca, Vergi Usul Kanununa göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir.
Bize göre gerek ar-ge faaliyetlerinin ve gerekse ar-ge projesinin tanımları ve niteliği gereği bu işlemler sonucunda bir gayri maddi hak çıkmaması mümkün değildir. Bir proje Ar-Ge Projesi olarak nitelendirilebiliyorsa, sonucunda da mutlak surette bir gayri maddi hak oluşacaktır.Bu nedenle de Ar-Ge harcamalarının yapıldığı dönemde aktife alınması ve amortisman ayrılmak suretiyle itfa edilmesi yerinde olacağı gibi, Maliye Bakanlığının uygulamadaki yaklaşımı da bu yöndedir.
İster aktifleştirilsin ister doğrudan gider yazılsın ilgili dönemde yapılan Ar-Ge harcamalarının tamamı üzerinden %100 oranında Ar-Ge indirimi ayrıca hesaplanacak ve indirim konusu yapılacaktır.
2- Ar-Ge indiriminin uygulanması
Ar-Ge indirimini, beyanname üzerinde kazançtan indirilerek uygulanır. Ar-Ge faaliyetine başlandığı tarihten itibaren hem geçici vergi beyannamesinde, hem de yıllık beyannamede uygulanabilir. “Hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarı, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde “Tablo 5- Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümünün ilgili satırına, gelir vergisi mükellefleri tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesinde “Tablo 2- Gelir Bildirimi” bölümünün ilgili satırına, geçici vergi beyannamesinde ise; kurumlar vergisi mükellefleri tarafından “Tablo I – Matrah Bildirimi” bölümünün 10 numaralı satırına, gelir vergisi mükellefleri tarafından aynı bölümün 20 numaralı satırına yazılarak kazançtan indirilecektir.”
Dönem kazancının Ar-Ge indirimlerinden az olması durumda, 5746 sayılı Kanuna göre indirlemeyen tutarlar sonraki yıllarda yeniden değerleme oranıyla arttırılarak, kurum kazancından indirilebilecektir. 5520 sayılı Kanuna göre ise 1 Nolu Tebliğde buna ilişkin bir değişiklik yapılmadığından devreden Ar-Ge İndirimlerinin yeniden değerleme oranında artırılıp artırılmayacağı belirsizdir. Şu haliyle yeniden değerlemeye tabi tutulması mümkün gözükmemekle birlikte Maliye Bakanlığınca yapılan Tebliğ çalışmasında bu değişikliğin işleneceğini tahmin etmekte ve beklemekteyiz.
3- Aktifleştirilen kıymetlerin devri
Henüz tamamlanmamış bir Ar-Ge projesinin, başka bir kuruma satılması halinde aktifleştirilen tutarlar kazanç tutarının tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.
Ar-Ge indirimi uygulamasında, henüz tamamlanmamış bir Ar-Ge projesinin başka bir kuruma satılması durumunda, Ar-Ge projesini devralan kurumun bu projeye ilişkin olarak ilave yaptığı harcamalar Ar-Ge indiriminden yararlanabilecek olup devreden kurumda yapılan Ar-Ge harcamaları için indirimden yararlanılması söz konusu olmayacaktır.
Tamamlanmış bir Ar-Ge projesinin başka bir kuruma satılması durumunda ise Ar-Ge projesini devralan kurumun Ar-Ge indiriminden yararlanması söz konusu değildir.
ARGE İNDİRİMDEN FAYDALANMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER;
1. Mükelleflerden istenecek belgeler ve diğer hususlar
Ar-Ge indiriminden yararlanmak isteyen mükellefler, proje ve uygulama aşamalarında aşağıda belirtilen belgeleri ilgili birimlere göndereceklerdir.
2. Ar-Ge projesi ile ilgili olarak istenecek belgeler
Ar-Ge indiriminin uygulanmaya başlanacağı döneme ait geçici vergi beyannamesinin verileceği tarihe kadar Ar-Ge faaliyetiyle ilgili olarak Ek-1’de yer alan formata uygun olarak hazırlanacak rapor, bir yazı ekinde iki nüsha olarak Gelir İdaresi Başkanlığına elden veya posta yoluyla gönderilecektir. Ancak, bu süre içinde başvurusu yapılmayan projeler ile ilgili olarak, çalışmalara başlanıp harcama yapılmakla birlikte projenin herhangi bir aşamasında başvuruda bulunulması ve uygun bulunması halinde, başvuru tarihinin içinde bulunduğu geçici vergilendirme döneminin başlangıcından itibaren yapılan Ar-Ge harcamaları Ar-Ge indiriminden yararlanabilecek, Ar-Ge projesi bittikten sonra yapılan başvurular değerlendirmeye alınmayacaktır."
Bakanlık, raporun genel değerlendirmesini yaptıktan sonra, projenin bilimsel olarak incelenerek münhasıran yeni bilgi ve teknoloji arayışına yönelik olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla, projeyi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumuna (TÜBİTAK) ve/veya üniversiteler ile araştırma yapılan konuda uzmanlaşmış kuruluşlara intikal ettirecektir. Mükellefe, proje bütçesinin %0,3’ü oranında bir tutarı incelemeyi yapan kuruluşa ödemesi için bir yazı gönderilecek, ancak bu tutar 15.000.- YTL’yi aşmayacaktır.
Ar-Ge projesine ilişkin incelemeyi yapacak kuruluş, ihtiyaç duyması halinde ilave bilgi veya belgeleri de isteyerek, kendi uzmanları veya görevlendireceği başka kuruluşlara ait uzmanlar marifetiyle gerekli incelemeleri kısa sürede yaptıracak, Ek-2’de yer alan formata göre düzenlenen değerlendirme raporunun bir örneğini Gelir İdaresi Başkanlığına ve başvuru sahibine gönderecektir.
Para–Kredi ve Koordinasyon Kurulu Kararlarına istinaden uygulanan Ar-Ge yardımına ilişkin mevzuat çerçevesinde TÜBİTAK tarafından daha önce incelemesi yapılmış olan projelerle ilgili olarak yeniden inceleme yapılmasına ihtiyaç bulunmamaktadır. Bu kapsamda TÜBİTAK tarafından incelenerek desteklenmesi uygun bulunmuş Ar-Ge projesi bulunan mükelleflerin bu projeler hakkında ayrıca bir inceleme yapılması için Gelir İdaresi Başkanlığına müracaat etmelerine gerek olmayıp, desteklenmesi uygun bulunmuş projelere ilişkin Ar-Ge değerlendirme raporlarının örneğinin YMM tasdik raporuna eklenmesi yeterli olacaktır.
3. Projenin Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmemesinin sonuçları
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ve/veya üniversiteler ile araştırma yapılan konuda uzmanlaşmış kuruluşlarca Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmeyen projeler nedeniyle mükellef tarafından haksız yere indirim konusu yapılan tutarlar, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte mükelleften aranacaktır.
4. Yeminli mali müşavir tasdik raporu
02.01.1990 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları ve Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümleri uyarınca “Ar-Ge indirimi” ile ilgili işlemler yeminli mali müşavirlerin tasdik edeceği konular kapsamına alınmıştır.
Ar-Ge indiriminden yararlanan mükelleflerin, kurumlar vergisi beyannamesinde yararlanılan Ar-Ge indiriminin doğru hesaplandığı ve uygulandığına ilişkin YMM tasdik raporunu ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde bağlı bulundukları vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir. Ar-Ge proje değerlendirme raporlarının, YMM tasdik raporlarının verilmesi gereken ay içinde veya daha sonra gelmesi halinde de mükellefler Ar-Ge indiriminden yararlanabileceklerdir. Bu durumda, değerlendirme raporunun ilgili vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde YMM tasdik raporunun ibraz edilmesi gerekecektir. Söz konusu raporun bu süreler içinde verilememesi halinde ise Ar-Ge indiriminden yararlanılamayacağı tabiidir.
Ar-Ge indirimine ilişkin hususlara tam tasdik raporunda yer verilmiş olması durumunda, Ar-Ge indirimine ilişkin olarak ayrıca tasdik raporu düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.
YMM tasdik raporunda en az aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekmektedir:
· Tasdik raporuna eklenecek olan ve teknik kuruluşlarca düzenlenmiş olan “Ar-Ge Projesi Değerlendirme Raporu”nda belirtilen projenin veya projelerin hangi aşamada bulunduğu, bu projelerin sonuçları ile uygulanma durumuna ilişkin mükellef kurumdan alınan bilgiler,
· Ar-Ge departmanına ilişkin mükellef kurumdan alınan bilgiler (yeri, hacmi, teknik donanımı ve varsa kullanılan diğer laboratuvarlar v.b.),
· Ar-Ge indirimine konu olan harcamaların ana gruplar itibarıyla dökümü (harcamaların ayrıntılı dökümüne rapor ekinde yer verilecektir),
· Dönem içinde Ar-Ge departmanında kullanılan ve Ar-Ge indirimine konu edilen sabit kıymetlere ilişkin liste ve bunlar için ayrılan amortisman tutarları.
· Dönem içinde alınan ilk madde, yarı mamül ve diğer sarf malzemeleri listesi, kullanım, iade, satış ve çıkan firelere ilişkin tutar ve miktar itibarıyla bilgiler,
· Ar-Ge ünitesinde çalışanlar ve ücretleri (Ar-Ge indiriminden yararlanabilecek personelin listesi ve ilgili dönemde bunlara ödenen ve gider kaydı yapılan ödemelere ilişkin döküm),
· Dışarıdan alınan danışmanlık, ekspertiz ve benzeri hizmetlere ilişkin bilgiler (alınan kişi/kurum adı, vergi kimlik numarası, fatura tarih ve numarası, tutarı ve KDV’si),
· Geçici vergi dönemleri itibarıyla uygulanan Ar-Ge indirimi tutarları,
· Uygulanması gereken Ar-Ge indiriminin hesaplanması.
Kaynak: SMM-Sistem Yeminli Müşavirlik
