TKHK Finans Hizmetleri Başkanlığı’nın 23.07.2012 tarih ve B.10,1.TKH.0.14.00.00/949 sayılı Mal alımlarında Yaklaşık Maliyet Tespiti duyurusu kapsamında Massiad olarak 31.10.2012 tarihinde dernek merkezimizde üyelerimizin katılımı ile Yaklaşık Maliyet Tespiti (Değerlendirme) Çalıştayı yapılmıştır.
Çalıştay değerlendirmesinde, mal yaklaşık maliyetin doğru tespit edilebilmesi için, kanun ve yönetmeliklerle idarelere verilen yetkilerin kısıtlanmamasını, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Yaklaşık Maliyetin Hesaplanması" başlığı 8 inci maddesinde belirtilen hususlar yanında ihale yaklaşık maliyetinin idarelerce doğru tespiti için döviz kurlarındaki artışlar, malın değeri, malın üretimi, hammadde giderleri, sevkiyat giderleri, üretilme zamanı, faiz oranları, ihale bedelinin ödenme vadesi ve şartları, malların teslimat şartları, malların piyasadaki değeri, kamu kurumu ve meslek kuruluşlarından alınan fiyatlar vs. tüm etkenler değerlendirilerek ihale yaklaşık maliyet değerinin sağlıklı ve doğru tespitinin yapılması sağlanmasını, MKYS mal kodlama sisteminin iyileştirilerek malları doğru sınıflandırılmasının temin edilmesinden sonra MKYS de çıkan fiyat ortalamasının da Yaklaşık Maliyet tespitinde gözönüne alınması ama ilk ve tek belirleyici faktör olarak tanımlanmaması idarelerin Kanun ve yönetmeliklerle verilen yetkilerini doğru kullanarak, kamunun ve ihaleye giren şirketlerin zarara uğramasını engelleyecek şekilde yaklaşık maliyeti doğru tespit ettirmesi yönündeki sorunların çözümlenmesini; sektör ile bir araya gelinerek bu konuda bir çalıştay yapılması telebimizi iletmek üzere bir rapor hazırlanmasına karar verilmiştir.
Bu konular çerçevesinde dernek avukatımız Sn. Enime HARUN hanımın hazırladığı ve çalıştay katılımcılarının onayladığı aşağıda tarafınıza sunulan raporumuz, gereği için TKHK Finans Hizmetleri Başkanlığı’na, bilgi için T.C.Sağlık Bakanlığı, Tıbbi Cihaz Daire Başkanlığı’na, Türkiye Sağlık Endüstrisi İşverenleri Sendikasına (SEİS) ve Araştırmacı Tıp Teknolojileri Üreticileri Derneği’ne (ARTED) verilmek üzere çatı örgütümüz Tüm Tıbbi Cihaz ve Tedarikçi Dernekleri Federasyonu’na (TÜMDEF) gönderilmiştir.
Müracaatımız sonucu kurumlardan gelen değerlendirmeler tarafınızca paylaşılacaktır.
Saygılarımızla
(Aslı İmzalıdır)
F.A.Tolga Sözen
Genel Sekreter
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Çalıştay Katılımcıları;
1- Kazım Eryaşar (Başkan)
2- Mehmet Ali Özkan (Başkan Yardımcısı)
3- F.A.Tolga Sözen (Genel Sekreter)
4- Şahin Engin Taşpınar (Sayman)
5- Ayşe Esmeray Gürbüz (Y.K. Üyesi)
6- Ayhan Öztürk (Y.K. Üyesi)
7- Dilaver Altun (Y.K. Üyesi)
8- Filiz Gündüz (Genel Sekreter Yardımcısı)
9- Av. Emine Harun
10- Evren Bilgin (Trio Sağlık)
11- Dündar Tüfekçioğlu (Doğpa Tıbbi Malzeme)
12- Mustafa Burak Cengi (Vital Medikal)
13- Cenk Ateş (3M San.)
14- Celal Parlatan (Berka Sağlık)
15- Esengül Tutunmaz (3A Medikal)
16- Uğur Mumay (Beta Medikal)
T.C.
SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKIYE KAMU HASTANELERI KURUMU
FİNANS HİZMETLERİ BAŞKAN YARDIMCILIĞI’NA
(Nasuh Akar Mah. Ziyabey Cad. 1407 Sok. No:4, Balgat, Çankaya – Ankara)
TALEPTE
BULUNAN : Marmara Sağlık Sektörü İşadamları Derneği, (MASSİAD) Ortaklar
Cad. No:47/3, Kat:2, Kantaşı Apt. Mecidiyeköy, Şişli / İstanbul.
KONU : Başkanlığınızın 23.07.2012 tarihli B.10.1.TKH.0.14.00.00/949/sayılı
Mal alımlarında yaklaşık maliyet tespiti konulu genelgesinin
uygulanmasında doğan sakıncaların bildirilmesi ve mal alımlarında
yaklaşık maliyetin tespiti konusunda mevzuata uygun ve gerçek
yaklaşık maliyet değerinin tespiti yönünde çözüm üretilmesi talebidir.
İZAHI :
1-) Başkanlığınızın 23.07.2012 tarihli B.10.1.TKH.0.14.00.00/949/ sayılı Mal alımlarında yaklaşık maliyetin tespiti yazısı ile ihale ile mal alımı yapan kuruma bağlı hastane, ağız ve diş sağlığı polikliniklerinde, MKYS’de (Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi) yer alan fiyatların Türkiye ortalamalarının esas alınarak Birim Tavan Yaklaşık Maliyet tespiti yapılması, sonrasında Birim Tavan Yaklaşık Maliyet bedelini geçmeyecek şekilde MKYS’de yer alan fiyatları veya daha önce yapmış oldukları ihale fiyatlarını dikkate alarak ihaleye yönelik esas birim yaklaşık maliyet tespiti yapmaları zorunlu hale getirilmektedir.
2-) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 9. maddesinde “mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte hesap cetvelinde gösterilir”, yine Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 7. maddesinde idarelerin Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ihale konusu malın KDV hariç olmak üzere yaklaşık maliyeti hesaplaması gerektiği yine aynı maddede Yaklaşık maliyetin ihaleyi yapan idarelerce hesaplanmasının esas olduğu, Yönetmeliğin Yaklaşık maliyetin hesaplanması başlıklı 8. maddesinde İdarenin yaklaşık maliyetin hesaplanmasında; alım konusu malın niteliğini, miktarını, teslim süresini, nakliyesini, sigortasını ve diğer özel şartlarını belirterek KDV hariç fiyat bildirilmesini talep edeceği, İdarenin alımın niteliğini ve piyasa koşullarını göz önünde bulundurmak suretiyle,
a) İdare, alım konusu malın özelliğine göre kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından fiyat isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.
b) İdare, piyasada alım konusu malı üreten veya pazarlayan gerçek veya tüzel kişilerden de fiyat bildirimi veya proforma fatura isteyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir.
c) İdare, alım konusu mala ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğlerinde yer alan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Bu fiyatlarda KDV veya farklı nitelikte giderler bulunması durumunda bu giderler fiyatlardan indirilerek yaklaşık maliyet hesaplanır.
ç) İdare, alım konusu mal ile ilgili daha önceki dönemlerde alım yapmış ise Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan uygun endeksten yararlanmak suretiyle bu alımlara ilişkin fiyatları güncelleyerek yaklaşık maliyeti hesaplayabilir. Döviz ile yapılmış olan alımlarda ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru veya çapraz kur üzerinden fiyatlar güncellenerek yaklaşık maliyet hesaplanabilir.
d) İdare, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfalarında yayımlanan fiyatları kullanarak yaklaşık maliyeti hesaplayabilir… demekle ihale yapacak idarenin yaklaşık maliyeti nasıl tespit edeceği tüm koşulları ile belirtilmiştir.
3-) Yaklaşık maliyet ihalenin ilan şekli, eşik değeri, isteklilerde aranacak yeterlilik belgelerinin niteliği ve uygulanacak ise yerli istekliye fiyat avantajı sağlanıp sağlanmayacağı konusunda belirleyici olduğundan, yaklaşık maliyetin doğru tespiti idareler, kamu bütçesi ve ihaleye katılan şirketler açısından çok büyük bir önem taşımaktadır. İhale yaklaşık maliyetinin doğru tespit edilememesi halinde birçok ihalenin iptal edilmesi söz konusu olacağı gibi sağlıklı ve doğru bir ihale süreci yürütülemeyecektir.
4-) Kamu İhale Kanunu ve Mal Alımı Uygulama Yönetmeliği yaklaşık maliyetin hesaplanmasında ihaleyi yapan İdareye Yönetmeliğin 8. maddesinde belirlenen yollardan herhangi biri veya birkaçı kullanabileceğine izin vermiş olup TKHK Finans Hizmetleri Başkan Yardımcılığı tarafından yayımlanan Mal alımlarında yaklaşık maliyetin tespiti yazısı ile İhale yapacak idareler sadece MKYS’de yer alan fiyatları göz önünde bulundurarak hesaplama yapması konusunda kısıtlanmaktadır. Bu kısıtlanma yaklaşık maliyetin doğru tespiti önünde bir engel olduğu gibi Kamu İhale Kanunu ve bu kanunun uygulanması için çıkartılan yönetmeliklere de aykırıdır. İhale ile mal alımı yapan İdarelerin Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde belirtilen usullerden birine uymasının kısıtlanması idarenin doğru bir yaklaşık maliyet tespit etmesine engel olacaktır.
5-) Başkanlığınız tarafından yayımlanan Mal alımlarında yaklaşık maliyetin tespiti yazısının uygulanmasının getirdiği birçok sakınca bulunmaktadır.
5.a-) Yaklaşık maliyetin Birim Tavan Yaklaşık Maliyet bedelini geçmeyecek şekilde MKYS’de yer alan fiyatları veya daha önce yapmış oldukları ihale fiyatlarını dikkate alarak İhaleye esas birim yaklaşık maliyet tespiti şeklinde yapılması halinde, her ihaleye önceki ihaleden daha düşük bir bedel verilmek zorunda kalınacak olup, bu küçük sermaye şirketlerinin ihaleye girmesine engel olacak ve ekonomik olarak büyük sermaye şirketleri tarafından ezilmesine neden olacak ve rekabeti engelleyecektir.
5.b-) MKYS’nin bugünkü kodlama sistemi kullanımda olan tüm malları düzgün bir şekilde sınıflandıracak nitelikte değildir. Her idare mal tanımını da kendine göre yazdığından mal tanımından da malları sınıflandırmak kolay olmamaktadır. Böyle bir durumda alakasız iki mal aynı grupta yer alabilmekte hele aralarında büyük fiyat farkları var ise MKYS fiyat ortalamasını çok fazla düşürmektedir. Sadece MKYS sisteminde yer alan ortalama fiyatın Tavan Yaklaşık Maliyet olar ak tespit edilmesi halinde ihalelerin iptal edilmesi gibi sonuçlar doğacak olup, bu durumda ihaleyi yapan kuruma maddi olarak zarar vereceği gibi sağlık hizmetlerinin aksamasına da neden olacaktır.
5.c-) Başkanlığınız tarafından yayımlanan Mal alımlarında yaklaşık maliyetin tespiti konulu genelgesi nedeni ile Yaklaşık maliyet doğru tespit edilmemekte ve birçok ihale iptal edilmekte olup, iptal edilmeye devam edecektir. Bu nedenle kamu zararı günden güne artacaktır.
5.d-) Birim Tavan Yaklaşık Maliyet tespit edilirken Teknik ve İdari Şartnamedeki hususlarında dikkate alınması gerekmektedir. Kurumlar arası oluşturulmuş ortak bir şartname olmadığından pek çok ihalede ihaleye çıkılan ana malın yanında farklı yardımcı maddeler veya hizmet alımı istenmektedir. Bu durumda olan satın almalarda Yaklaşık Maliyetin Teknik ve İdari şartnamede istenilen ekstra taleplerin göz önüne alınarak yapılması gerekmektedir.
5.e) MKYS’deki belirlenen değerlerin üzerinde yaklaşık maliyet tespit edilemeyeceğinden her ihalede yaklaşık maliyet düşeceğinden, ihaleye katılan şirketler her ihalede biraz daha tekliflerini azaltmak zorunda kalacaklardır. Bu başlangıçta belki karların düşürülmesi ile sağlanabilse de bir süre sonra daha az nasıl servis verebilirim veya daha ucuza nasıl temin edebilirime gelecek, kritik eşik aşıldıktan sonra kaliteden fedakarlık edilmek zorunda kalınacaktır. Bu da sağlık gibi önemli bir alanda ucuz ve kalitesiz malların kullanılmasına neden olacak olup, toplum sağlığı açısından tehlike yaratacak, firmaların bu sektörden çekilmesine sebep olacak sonuçta bu durumu tahmin eden güçlü yabancı şirketler bekleyecek ve zamanı gelince tekel konumunda kurumlara istediklerini yaptıracaklardır. Unutmayalım ki Sağlıkta kalite için aldığımız malın ucuzluğu yanında tedavi maliyetimizin ucuzluğu daha önemlidir. Bazen pahalı mal ile daha ucuz tedavi maliyeti yakalamak mümkündür.
5.f-) İhalelerde 1 yıl geriye yönelik olarak MKYS’deki fiyatlar gözönünde bulundurulacağından döviz kurlarındaki farklılıklar, maliyetlerin artması vs. nedenler dikkate alınmadan yaklaşık maliyet tespit edileceğinden bu tespit gerçek maliyetti yansıtmayacağından ihalelerin iptaline neden olacaktır. Bu nedenle iptal edilen birçok ihale bulunmakta olup, Sayın Başkanlığınızca 23.07.2012 tarihinden itibaren yaklaşık maliyetin yanlış tespit edilmesi nedeni ile iptal edilen ihalelerin araştırılması halinde genelgenin getirdiği sakıncalar ortaya çıkacaktır.
6-) İhalelerin sağlıklı olarak yapılması, maliyetin gerçeğe uygun olarak tespit edilebilmesi, ihaleye katılan şirketlerin yaklaşık maliyet tespiti nedeni ile altından kalkamayacağı zararlara uğramaması ve ihale ile alınacak malın maliyet değerinin doğru tespit edilebilmesi için idareye Kanun ve yönetmeliklerle verilen yetkilerin kısıtlanmaması, ihaleyi yapan İdarelerin Kanunda ve yönetmeliklerde belirtilen ve ihale ile alınacak her mala en uygun yolu seçerek yaklaşık maliyet tespitini yapabilmesi gerekir. Yaklaşık maliyetin doğru tespit edilebilmesi için, döviz kurlarındaki artışlar, malın değeri, malın üretimi, hammadde değeri, sevkiyat giderleri, üretilme zamanı, faiz oranları, ihale bedelinin ödenme vadesi ve şartları, malların teslimat şartları, malların piyasadaki değeri, kamu kurumu ve meslek kuruluşlarından alınan fiyatların göz önünde bulundurulması zorunlu olup, yaklaşık maliyetin doğru tespit edilmemesi dernek üyelerimizde dahil tüm sağlık sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin iflasına neden olacağı gibi, sürekli olarak aynı mal ile ilgili yapılan ihalelerde yaklaşık maliyetin düşmesi, ihaleye katılan şirketlerde azalmaya neden olacak, yaklaşık maliyetin üstünde verilen teklifler nedeni ile birçok ihale iptal edilmeye devam edecektir.
SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda arz ettiğimiz nedenlerle, Başkanlığınızın 23.07.2012 tarihli B.10.1.TKH.0.14.00.00/949/ sayılı Mal alımlarında yaklaşık maliyetin tespiti konulu genelgesinin getirdiği sorunların giderilmesini, yaklaşık maliyetin doğru tespit edilebilmesi için, kanun ve yönetmeliklerle idarelere verilen yetkilerin kısıtlanmamasını, Mal Alımı ihaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Yaklaşık Maliyetin Hesaplanması" başlığı 8 inci maddesinde belirtilen hususlar yanında ihale yaklaşık maliyetinin idarelerce doğru tespiti için döviz kurlarındaki artışlar, malın değeri, malın üretimi, hammadde giderleri, sevkiyat giderleri, üretilme zamanı, faiz oranları, ihale bedelinin ödenme vadesi ve şartları, malların teslimat şartları, malların piyasadaki değeri, kamu kurumu ve meslek kuruluşlarından alınan fiyatlar vs. tüm etkenler değerlendirilerek ihale yaklaşık maliyet değerinin sağlıklı ve doğru tespitinin yapılması sağlanmasını, MKYS mal kodlama sisteminin iyileştirilerek malları doğru sınıflandırılmasının temin edilmesinden sonra MKYS de çıkan fiyat ortalamasının da Yaklaşık Maliyet tespitinde gözönünen alınması ama ilk ve tek belirleyici faktör olarak tanımlanmaması idarelerin Kanun ve yönetmeliklerle verilen yetkilerini doğru kullanarak, kamunun ve ihaleye giren şirketlerin zarara uğramasını engelleyecek şekilde yaklaşık maliyeti doğru tespit ettirmesi yönündeki sorunların çözümlenmesini; sektör ile bir araya gelinerek bu konuda bir çalıştay yapılmasını arz ve talep ederiz.
